در دنیای امروز که تلفن‌های هوشمند نقش کلیدی در زندگی روزمره ما ایفا می‌کنند، حفظ حریم خصوصی دیجیتال بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است. اپلیکیشن‌هایی که روزانه برای شبکه‌های اجتماعی، بازی یا پخش محتوا استفاده می‌کنیم، به‌طور پنهانی اطلاعات شخصی ما را جمع‌آوری و به اشخاص ثالث منتقل می‌کنند. بر اساس تحقیقی از «مارین مارینچیچ» در شرکت Nsoft، فهرست زیر شامل ده اپلیکیشن محبوب اندروید است که با سطح بالایی از جمع‌آوری و اشتراک‌گذاری داده، تهدیدی جدی برای حریم خصوصی کاربران محسوب می‌شوند.
نکته مهم این است که این نوشته کمی سخت‌گیرانه تنظیم شده و کسانی که مشکلی با نشت‌های اطلاعاتی معمول شبکه‌های اجتماعی که همیشه بوده‌اند ندارند، نباید نگران این برنامه‌ها باشند.
1- اپلیکیشن‌های شرکت Meta (فیسبوک، اینستاگرام، مسنجر، Threads)
مقوله «اگر چیزی رایگان است، پس شما محصول هستید» در مورد اپلیکیشن‌های متا کاملاً صدق می‌کند. این برنامه‌ها بالغ بر 91.4٪ از داده‌های کاربران را جمع‌آوری می‌کنند. زمانی که از حساب کاربری فیسبوک برای ورود به سرویس‌های دیگر استفاده می‌کنید، در واقع دسترسی بیشتری به داده‌هایتان برای متا ایجاد می‌کنید. این شرکت حدود 68.6٪ از اطلاعات کاربران را با اشخاص ثالث به اشتراک می‌گذارد.
2- LinkedIn
لینکدین اطلاعاتی بسیار فراتر از رزومه کاری شما جمع‌آوری می‌کند. این پلتفرم به آدرس IP، سیستم‌عامل، سرور پروکسی و افزونه‌های مرورگر شما نیز دسترسی دارد. همچنین، اگر اقدام به غیرفعال‌سازی نکنید، اطلاعات شما برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی استفاده خواهد شد. LinkedIn حدود 74.3٪ از داده‌های کاربران را ذخیره و 37٪ آن را با دیگران به اشتراک می‌گذارد.
3- YouTube
یوتیوب یکی از پرطرفدارترین اپلیکیشن‌هاست، اما از نظر حفظ حریم خصوصی جایگاه مطلوبی ندارد. این پلتفرم اطلاعاتی مانند مکان، اطلاعات تماس، آدرس فیزیکی، شماره تلفن و تاریخچه جستجوی شما را جمع‌آوری می‌کند. بر اساس گزارش Nsoft، حدود 31.4٪ از این داده‌ها به شرکت‌های شخص ثالث فروخته می‌شوند.
4- Amazon و Prime Video
آمازون نه‌تنها از اطلاعات خرید و بازدید شما استفاده می‌کند، بلکه به فهرست مخاطبان، عکس‌ها، اطلاعات موقعیت مکانی و حتی جزئیاتی از سابقه اعتباری شما نیز دسترسی دارد. Prime Video نیز دقیقاً رصد می‌کند چه چیزی را، چقدر، و در چه زمانی تماشا می‌کنید. همچنین، دستورهای صوتی شما به الکسا ذخیره می‌شوند. آمازون 5.7٪ و Prime Video حدود 8.6٪ از داده‌های کاربران را به فروش می‌رسانند.
5- Spotify
اسپاتیفای یکی دیگر از اپلیکیشن‌هایی است که فراتر از انتظار، به داده‌های کاربران دسترسی دارد. این اپ اطلاعاتی مانند عادت‌های شنیداری شما، زمان گوش دادن، و حتی حرکات و جهت‌گیری دستگاه شما از طریق ژیروسکوپ و شتاب‌سنج را ذخیره می‌کند. در مجموع، حدود 17٪ از داده‌های کاربران با شرکای تجاری اسپاتیفای به اشتراک گذاشته می‌شود.
6- X (توییتر سابق)
پلتفرم X نه‌تنها توییت‌ها و پیام‌های شما را رصد می‌کند، بلکه تعاملات شما با تبلیغات، زمان توقف روی آن‌ها، اسکرول کردن و حتی کلیک نکردن را نیز دنبال می‌نماید. این اپ حتی داده‌های بیومتریک کاربران را نیز برای اهداف «امنیتی» جمع‌آوری می‌کند، بدون اینکه شفاف‌سازی کافی در مورد نحوه استفاده از این اطلاعات ارائه کند. میزان اشتراک‌گذاری داده‌ها با اشخاص ثالث در این پلتفرم، حدود 28.6٪ گزارش شده است.
7- Snapchat
اسنپ‌چت با بیش از 850 میلیون کاربر فعال ماهانه، هنوز یکی از پلتفرم‌های محبوب است. با وجود ویژگی معروف «پیام‌های خود‌نابودشونده»، اسنپ‌چت اطلاعات زیادی از کاربران جمع‌آوری می‌کند؛ از متادیتای پیام‌ها و اسنپ‌ها گرفته تا موقعیت مکانی دقیق کاربران از طریق ویژگی Snap Map. این اپلیکیشن حدود 14.3٪ از داده‌های کاربران را به دیگران می‌فروشد.
8- TikTok
تیک‌تاک از دیرباز به‌عنوان تهدیدی برای حریم خصوصی شناخته شده است. این اپ نه‌تنها اطلاعات عمومی مانند مدل تلفن، سیستم‌عامل، موقعیت مکانی و فهرست مخاطبین را جمع‌آوری می‌کند، بلکه به محتوایی که تولید می‌کنید، حتی اگر منتشر نشود، نیز دسترسی دارد. این شامل پیام‌های پیش‌نویس‌شده، کپشن‌های تایپ‌شده و ویدیوهای ویرایش‌نشده می‌شود. TikTok حدود 23٪ از اطلاعات شخصی کاربران را با شرکت‌های تبلیغاتی و داده‌کاوها به اشتراک می‌گذارد.
9- Duolingo
Duolingo با رابط کاربری جذاب و سبک بازی‌گونه خود، زبان‌آموزی را سرگرم‌کننده کرده است. اما این اپلیکیشن حجم قابل توجهی از داده‌های شخصی کاربران را جمع‌آوری کرده و تقریبا 20٪ آن را با دیگران به اشتراک می‌گذارد. در سیاست حفظ حریم خصوصی Duolingo آمده است که ممکن است اطلاعات کاربران با OpenAI به اشتراک گذاشته شود. این برنامه حتی به کاربران توصیه می‌کند اطلاعات شخصی در آن وارد نکنند؛ هشداری که خود گویای سطح پایین امنیت داده‌های این اپلیکیشن است.
10- Candy Crush Saga
اگرچه در نگاه اول، این بازی تنها به خاطر اعتیادآور بودنش مورد انتقاد قرار می‌گیرد، اما واقعیت نگران‌کننده‌تری پشت پرده آن وجود دارد. Candy Crush حدود 8.6٪ از اطلاعات شخصی کاربران را با اشخاص ثالث به اشتراک می‌گذارد. این در حالی است که بازی‌هایی مانند Roblox و Monopoly GO! هیچ‌گونه داده‌ای را به بیرون منتقل نمی‌کنند. در نتیجه، اگر حفظ حریم خصوصی برای شما اهمیت دارد، بهتر است جایگزینی مناسب برای این بازی محبوب پیدا کنید.
نشت اطلاعاتی؛ چیزی که نمی‌توان از آن فرار کرد!
اگرچه حذف تمامی اپلیکیشن‌های بالا از گوشی ممکن است برای بسیاری از افراد عملی نباشد، اما آگاهی از خطرات مربوط به حفظ حریم خصوصی می‌تواند به کاربران کمک کند تصمیمات هوشمندانه‌تری اتخاذ کنند. فعال‌سازی گزینه‌های محدودسازی داده، استفاده از اپلیکیشن‌های جایگزین با سیاست‌های شفاف‌تر، و بررسی دقیق مجوزهای برنامه‌ها، گام‌هایی مؤثر در مسیر محافظت از حریم خصوصی دیجیتال به شمار می‌روند.