در دنیای امروز، نیاز به فضای ذخیره‌سازی گسترده برای رسانه‌های خانگی، عکس‌ها، ویدیوها و اسناد بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. به جای خرید یک سرور آماده و بسیار گران‌قیمت مانند Synology، تصمیم گرفتم مسیر کاملاً متفاوتی را انتخاب کنم و با هزینه‌ای بسیار کمتر، سرور ذخیره‌سازی شخصی خود را بسازم.
چرا خرید NAS با ظرفیت بالا مقرون‌به‌صرفه نیست؟
برخی از NASهای اقتصادی در بازار موجود هستند که می‌توانند نیازهای ذخیره‌سازی خانگی یا کوچک را برآورده کنند. این دستگاه‌ها معمولاً برای مصارف عمومی طراحی شده‌اند و می‌توانند به آسانی به شبکه متصل شوند تا به اشتراک‌گذاری فایل‌ها و رسانه‌ها بپردازند. با این حال، اگر به ظرفیت بالا یا تعداد زیادی درایو نیاز داشته باشید، باید صدها یا حتی هزاران دلار هزینه کنید.
به‌عنوان مثال، یک سرور 12-بِی Synology با 16 گیگابایت رم و پردازنده Xeon حدود 3000 دلار قیمت دارد. این نوع سرورها معمولاً برای کسب‌وکارها یا کاربرانی که به عملکرد و ظرفیت بالایی نیاز دارند، طراحی شده‌اند و امکانات پیشرفته‌ای مانند پشتیبانی از RAID، کلیدهای امنیتی و نرم‌افزارهای مدیریت داده را ارائه می‌دهند.
برای کاربرانی که به دنبال گزینه‌های اقتصادی‌تر هستند، می‌توان به NASهای با ظرفیت کمتر و ویژگی‌های محدودتر اشاره کرد. برای مثال، NASهای 2 یا 4-بِی با پردازنده‌های ساده‌تر و حافظه کمتر می‌توانند بین 200 تا 600 دلار قیمت داشته باشند و هنوز هم عملکرد مناسبی برای ذخیره‌سازی و اشتراک‌گذاری فایل‌ها ارائه دهند. همچنین، برخی از برندها مانند QNAP و TerraMaster نیز NASهای مقرون‌به‌صرفه‌ای را ارائه می‌دهند که می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای کاربران خانگی باشند.
به‌علاوه، می‌توانید با استفاده از یک کامپیوتر قدیمی و نصب نرم‌افزارهای NAS مانند FreeNAS یا OpenMediaVault، یک سرور ذخیره‌سازی شخصی بسازید. این گزینه می‌تواند هزینه‌ها را به شدت کاهش دهد و به شما امکان می‌دهد تا کنترل بیشتری بر روی داده‌های خود داشته باشید.
درست است که این دستگاه از دو پورت 10Gbps اترنت بهره می‌برد و کاملاً آماده به کار است، اما همچنان 3000 دلار بدون هیچ حافظه‌ای هزینه خواهد داشت. اما اگر بگویم که می‌توان بدون پرداخت چنین هزینه‌ای، یک راه‌حل بهتر پیدا کرد، چه؟
چند سال پیش، و دوباره اخیراً، به یک سرور ذخیره‌سازی با ظرفیت بالا نیاز داشتم. سرور 4-بِی Synology که داشتم، به‌خوبی کار می‌کرد، اما برای نیازهای جدیدم کافی نبود. همین موضوع باعث شد تا سیستم‌های آماده را کنار بگذارم و مسیر متفاوتی را دنبال کنم.
چرا از سخت‌افزار دست‌دوم به جای NAS آماده استفاده کردم؟
به‌جای خرید یک NAS آماده و گران‌قیمت مانند Synology، به سراغ سرورهای رک‌مونت قدیمی رفتم که معمولاً بعد از ارتقای شرکت‌ها از مراکز داده خارج شده و در بازار دست‌دوم فروخته می‌شوند. این سرورها معمولاً با قیمتی بسیار کمتر از مدل‌های جدید و آماده در دسترس هستند و می‌توانند عملکرد بسیار خوبی را برای ذخیره‌سازی و مدیریت داده‌ها ارائه دهند.
سرورهای رک‌مونت قدیمی دارای ویژگی‌های متنوعی هستند، از جمله پشتیبانی از چندین درایو، قدرت پردازش بالا و قابلیت ارتقاء آسان. به‌علاوه، این سرورها اغلب از سخت‌افزارهای با کیفیت و قابلیت اطمینان بالا ساخته شده‌اند، که آنها را برای استفاده به عنوان یک سرور ذخیره‌سازی شخصی مناسب می‌سازد.
به‌عنوان مثال، در زمان نگارش این مقاله، یک سرور Dell R730xd با 12 درایو 3.5 اینچی، 64 گیگابایت رم DDR4 ECC، دو پردازنده 6 هسته‌ای Xeon، دو پورت 10Gbps اترنت و قابلیت ارتقا، تنها با 470 دلار در سایت‌های خرید کالای دست‌دوم موجود است.
این سرور نه‌تنها از نظر مشخصات، برابر یا بهتر از Synology است، بلکه تنها یک‌ششم قیمت آن را دارد.
مصرف برق و نویز؛ معایب ظاهری سرورهای قدیمی
سرورهای رک‌مونت معمولاً مصرف برق بالاتری نسبت به NASهای دسکتاپ دارند، اما این اختلاف چندان زیاد نیست. به‌عنوان مثال، Synology با یک آداپتور 550 وات عرضه می‌شود، درحالی‌که Dell دارای منبع تغذیه 750 وات است. این تفاوت در مصرف انرژی می‌تواند در بلندمدت بر هزینه‌های برق تأثیر بگذارد، اما برای کاربران خانگی یا کوچک که به دنبال یک راه‌حل اقتصادی هستند، این اختلاف معمولاً نگران‌کننده نیست.
همچنین، باید به این نکته توجه کرد که سرورهای رک‌مونت معمولاً نسبت به NASهای آماده، نویز بیشتری تولید می‌کنند. این موضوع به دلیل فن‌ها و سخت‌افزارهای قدرتمندتر در سرورهای رک‌مونت است که برای خنک‌سازی بهتر در شرایط بار بالا طراحی شده‌اند. به همین دلیل، اگر فضای شما محدود باشد یا به دنبال یک محیط کار آرام هستید، این موضوع ممکن است مشکل‌ساز باشد.
سرورهای رک‌مونت معمولاً فضای بیشتری را اشغال می‌کنند. آنها به‌طور معمول در رک‌های 19 اینچی نصب می‌شوند و نیاز به فضای کافی برای نصب و تهویه دارند. با این حال، اگر اتاق سرور یا فضایی جداگانه برای تجهیزات شبکه داشته باشید، این موارد چندان مشکل‌ساز نخواهند بود. در واقع، استفاده از سرورهای رک‌مونت در چنین فضایی می‌تواند به شما کمک کند تا از امکانات و قابلیت‌های بیشتری بهره‌مند شوید.
از طرف دیگر، اگر فرض کنیم که هزینه برق Dell ماهیانه 20 دلار بیشتر از Synology باشد، در نهایت 125 ماه طول می‌کشد تا این اختلاف هزینه با صرفه‌جویی اولیه 2500 دلاری در خرید سرور جبران شود—یعنی بیش از 10 سال!
چرا سخت‌افزار سازمانی بهتر از NAS دسکتاپ است؟
سرور Dell R730xd دارای دو پردازنده Xeon E5-2620 V3 است که هرکدام 6 هسته و 12 رشته پردازشی دارند. درحالی‌که Synology تنها از یک پردازنده 6 هسته‌ای Xeon D-1531 بهره می‌برد.
علاوه بر این، Synology با 16 گیگابایت رم عرضه می‌شود و حداکثر تا 48 گیگابایت ارتقا می‌یابد، درحالی‌که Dell دارای 64 گیگابایت رم است و می‌تواند تا 768 گیگابایت ارتقا یابد.
همچنین، سرور Dell دارای شش اسلات PCIe است، درحالی‌که Synology تنها یک اسلات PCIe دارد. این به این معناست که در Dell می‌توانید از کارت‌های شبکه پرسرعت‌تر، درایوهای PCIe و حتی پردازنده گرافیکی برای پردازش رسانه استفاده کنید.
چگونه Unraid سرور را به یک NAS حرفه‌ای تبدیل می‌کند؟
یکی از مزایای خرید Synology این است که سیستم‌عامل آن از قبل نصب شده و آماده به کار است. اما سرورهای سازمانی نیاز به نصب سیستم‌عامل دارند. اینجاست که Unraid وارد می‌شود.
قبل از اینکه سرور رک‌مونت داشته باشم، از طرفداران بزرگ Synology بودم و سیستم‌عامل DSM و فناوری SHR آن را دوست داشتم. خوشبختانه، Unraid عملکردی مشابه دارد و به شما امکان می‌دهد از درایوهایی با ظرفیت‌های مختلف استفاده کنید.
در Unraid، بزرگ‌ترین درایو به‌عنوان درایو پَریتی (حفاظتی) عمل می‌کند و بقیه فضای ذخیره‌سازی را تشکیل می‌دهند. به همین دلیل، ارتقای تدریجی ظرفیت سرور بسیار آسان است.
به‌عنوان مثال، سرور ذخیره‌سازی اصلی من 70 ترابایت ظرفیت دارد که شامل یک درایو 12 ترابایتی برای پریتی و ترکیبی از درایوهای 8، 6 و 4 ترابایتی است. در سرور 27 ترابایتی دیگرم، از 10 درایو 3 ترابایتی استفاده شده، اما در آینده برنامه دارم با افزودن یک درایو 12 ترابایتی، ظرفیت آن را افزایش دهم.
Unraid همچنین از Docker و ماشین‌های مجازی پشتیبانی می‌کند که برای اجرای برنامه‌ها و سرویس‌های متنوع بسیار کاربردی است. من برای سال‌ها از Unraid برای تمام سرویس‌ها و فایل‌هایم استفاده کرده‌ام و هرگز پشیمان نشده‌ام.
چرا سرور سازمانی به‌جای NAS دسکتاپ؟
در نهایت، برای من منطقی‌تر بود که به‌جای خرید یک NAS دسکتاپ، یک سرور رک‌مونت تهیه کنم. این روش مقرون‌به‌صرفه‌تر، قابل ارتقا و بسیار قدرتمندتر از گزینه‌های آماده در بازار است.
یک NAS دسکتاپ ممکن است برای برخی افراد گزینه مناسبی باشد، اما اگر به‌دنبال ظرفیت بالا، عملکرد بهتر و هزینه کمتر هستید، استفاده از سرورهای دست‌دوم با سیستم‌عامل Unraid بهترین انتخاب خواهد بود. من هرگز به خرید یک NAS آماده باز نخواهم گشت—از این پس فقط سخت‌افزار سازمانی برای من!