اگر اینترنت‌تان کند است و احساس می‌کنید همه روش‌ها را امتحان کرده‌اید، یک راهکار دیگر باقی مانده که شاید به ذهن‌تان نرسیده باشد: تغییر تنظیمات DNS روی روتر یا کامپیوتر. این تغییر کوچک می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی روی سرعت اینترنت‌تان داشته باشد. اما سؤال اینجاست: بهتر است DNS را روی روتر تنظیم کنیم یا روی کامپیوتر؟
چرا محل تنظیم DNS اهمیت دارد؟
هر بار که روی یک لینک کلیک می‌کنید، دستگاه شما از یک سرور DNS درخواست می‌کند تا نام دامنه‌ی سایت را به یک آدرس IP ترجمه کند. این فرآیند معمولاً در چند میلی‌ثانیه انجام می‌شود، اما اگر سرور DNS کند باشد، حتی سریع‌ترین اتصال اینترنت هم ممکن است کند احساس شود. با تغییر DNS پیش‌فرض ارائه‌دهنده اینترنت (ISP) به یک سرور سریع‌تر، می‌توان شاهد افزایش قابل‌توجهی در سرعت بارگذاری آدرس‌ها بود.
واقعیت این است که یک سرور DNS کند می‌تواند صدها میلی‌ثانیه به بارگذاری هر سایت اضافه کند. این تأخیرها به‌ویژه زمانی که صفحات زیادی را همزمان باز می‌کنید یا در حال استریم محتوا هستید، به سرعت روی هم جمع می‌شوند و می‌توانند تجربه کاربری شما را به شدت تحت تأثیر قرار دهند. بنابراین، انتخاب یک سرور DNS سریع و قابل‌اعتماد می‌تواند به بهبود عملکرد کلی اینترنت شما کمک کند و تجربه مرور اینترنت را لذت‌بخش‌تر کند.
دو راه برای تنظیم DNS وجود دارد:
- روتر: تمام دستگاه‌های متصل به شبکه از این DNS استفاده می‌کنند، مگر اینکه روی دستگاه خاصی تنظیمات دستی اعمال شده باشد.
- روی هر دستگاه به‌صورت جداگانه: فقط همان کامپیوتر یا گوشی یا تبلت از DNS انتخابی استفاده می‌کند و بقیه همچنان از DNS روتر بهره می‌برند.
-
مفهوم TCPIP و کاربرد آن در شبکه
روتر مثل راهنمای ترافیک شبکه خانگی عمل می‌کند. اگر DNS را روی آن تنظیم کنید، همه دستگاه‌ها تجربه‌ای مشابه خواهند داشت. اما اگر DNS را مستقیما روی کامپیوتر تنظیم کنید، این دستگاه سراغ سرور انتخابی شما می‌رود و از DNS روتر عبور نمی‌کند. این تفاوت، مخصوصا اگر در خانه از دستگاه‌های مختلف یا سرویس‌های سنگین استفاده می‌کنید، می‌تواند مهم‌تر از آن چیزی باشد که تصور می‌کنید.
تست سرعت: روتر در برابر کامپیوتر
برای بررسی اینکه کدام روش سرعت بیشتری دارد، از دستور PowerShell به نام Resolve-DnsName استفاده کردم و یک اسکریپت نوشتم تا زمان پاسخگویی DNS برای سایت‌هایی مانند یوتیوب، نتفلیکس، توییچ، جیمیل و چند سایت پرکاربرد دیگر را اندازه‌گیری کنم. در این بررسی، هم حالت اولین اتصال (بدون کش) و هم اتصال‌های بعدی (با کش) را مورد آزمایش قرار دادم.
در حالت اولین اتصال، DNS باید نام دامنه را به‌طور کامل از سرور DNS ترجمه کند، که معمولاً زمان بیشتری می‌برد. در حالی که در اتصال‌های بعدی، اطلاعات کش شده می‌تواند زمان پاسخگویی را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد. نتایج این آزمایش به من کمک کرد تا مقایسه دقیقی بین سرعت‌های مختلف DNS انجام دهم و تعیین کنم که آیا تغییر سرور DNS تأثیر مثبتی بر سرعت بارگذاری این وب‌سایت‌ها دارد یا خیر. با جمع‌آوری این داده‌ها، توانستم بهترین گزینه‌ها را برای بهینه‌سازی تجربه مرور اینترنتی خود انتخاب کنم.
همچنین، می‌توان با استفاده از این روش‌ها، به کاربران دیگر نیز پیشنهاد داد که برای بهبود سرعت اینترنت خود، از نتایج مشابه استفاده کنند.
در این تست از DNS عمومی گوگل (8.8.4.4) استفاده شد که یکی از سریع‌ترین و پراتصال‌ترین DNSهای دنیاست.
سرعت در اولین اتصال
وقتی برای اولین‌بار از سایتی بازدید می‌کردم و کش DNS خالی بود، تنظیم DNS مستقیماً روی کامپیوتر زمان پاسخ‌دهی بهتری ارائه داد. برای مثال، در درخواست‌های اول به یوتیوب یا نتفلیکس، وقتی DNS روی روتر تنظیم شده بود، زمان پاسخ بین 64 تا 68 میلی‌ثانیه ثبت شد. اما همین درخواست‌ها با تنظیم DNS روی کامپیوتر به 58 تا 62 میلی‌ثانیه کاهش یافتند.
این نتایج نشان می‌دهد که گاهی اوقات استفاده از تنظیمات DNS محلی می‌تواند به کاهش زمان تأخیر کمک کند، به ویژه در شرایطی که کش DNS هنوز پر نشده است. این موضوع ممکن است به دلیل نزدیک‌تر بودن کامپیوتر به منابع سیستم و دسترسی سریع‌تر به تنظیمات DNS باشد. همچنین، این آزمایش نشان می‌دهد که انتخاب سرور DNS مناسب می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر تجربه کاربری و سرعت بارگذاری وب‌سایت‌ها داشته باشد.
به‌این‌ترتیب، اگر شما نیز با تأخیر در بارگذاری وب‌سایت‌ها مواجه هستید، ممکن است مفید باشد که تنظیمات DNS خود را بررسی کرده و آزمایش‌های مشابهی را انجام دهید تا بهترین عملکرد را به‌دست آورید.
هرچند اختلاف تنها چند میلی‌ثانیه است، اما در تست‌های مکرر مشخص شد که اتصال مستقیم کامپیوتر به DNS سریع‌تر عمل می‌کند. با این حال، در استفاده روزمره این اختلاف آن‌قدر محسوس نیست که تأثیر زیادی روی تجربه کاربر بگذارد.
عملکرد کش‌شده
اما پس از اولین بازدید، زمانی که کش DNS وارد عمل می‌شود، داستان فرق می‌کند. در اینجا کش DNS روتر واقعا می‌درخشد. وقتی آدرس یک سایت در کش ذخیره شده باشد—چه روی روتر و چه روی ویندوز—درخواست‌های بعدی بسیار سریع‌تر پاسخ داده می‌شوند.
در حالت استفاده از کش روتر، زمان پاسخ به حدود 10 تا 14 میلی‌ثانیه رسید. در کش ویندوز، این مقدار حتی تا 6 تا 8 میلی‌ثانیه پایین آمد. هر دو روش در این مرحله بسیار سریع بودند، اما قابلیت کش مرکزی روتر این مزیت را دارد که بقیه دستگاه‌ها نیز می‌توانند از همان کش استفاده کنند، بدون اینکه خودشان حتماً از آن سایت بازدید کرده باشند.
این ویژگی به‌ویژه در شبکه‌های خانگی یا اداری که چندین دستگاه به اینترنت متصل هستند، بسیار مفید است. به عنوان مثال، اگر یک کاربر از یک وب‌سایت خاص بازدید کند و اطلاعات آن در کش روتر ذخیره شود، سایر دستگاه‌ها مانند تلفن‌های هوشمند، تبلت‌ها یا لپ‌تاپ‌ها می‌توانند به‌سرعت به همان اطلاعات دسترسی پیدا کنند، حتی اگر قبلاً به آن وب‌سایت مراجعه نکرده باشند.
این قابلیت به کاهش بار ترافیک بر روی سرورهای DNS و همچنین بهبود کلی عملکرد شبکه کمک می‌کند. به‌عبارت دیگر، کش روتر نه تنها برای دستگاه‌های متصل به آن سرعت را افزایش می‌دهد، بلکه می‌تواند به بهینه‌سازی تجربه کاربری در شبکه‌های شلوغ نیز کمک کند. بنابراین، استفاده از کش روتر می‌تواند یک راهکار مؤثر برای بهبود سرعت اینترنت در محیط‌های چندکاربره باشد.
نتیجه؟ اگر هدف شما افزایش سرعت کل شبکه است، تنظیم DNS روی روتر برای عملکرد کش بهتر گزینه مناسب‌تری است.
تجربه‌ی واقعی در بازی و استریم
در بازی‌های آنلاین، سرعت DNS بیشتر روی زمان اتصال اولیه به سرورها تأثیر می‌گذارد، نه پینگ یا لگ حین بازی. وقتی وارد بازی شدید، DNS دیگر نقشی ندارد. در بازی‌هایی مثل League of Legends یا Dragon Nest، تغییر DNS فقط ممکن است ورود به سرور یا پیدا کردن مچ را سریع‌تر کند. اما درون بازی، تأثیری در عملکرد مشاهده نمی‌شود.
پس اگر به دنبال کاهش پینگ هستید، بهتر است به کیفیت اتصال اینترنت و ISP خود توجه کنید تا DNS.
تأثیر روی همه دستگاه‌ها
DNS فقط روی روتر: “تنظیم کن و فراموشش کن”
تنظیم DNS روی روتر یعنی همه دستگاه‌ها—از گوشی و لپ‌تاپ گرفته تا تلویزیون و کنسول بازی—به طور پیش‌فرض از همان DNS استفاده می‌کنند. نیازی به تنظیم دستی روی هر دستگاه نیست، و حتی مهمان‌ها هم بدون دردسر از DNS سریع‌تر بهره‌مند می‌شوند.
از دیگر مزایای این روش:
- جلوگیری از بازگشت به DNS کند ISP
- استفاده اشتراکی از کش DNS بین همه دستگاه‌ها
البته معایبی هم دارد:
- امکان شخصی‌سازی برای هر دستگاه وجود ندارد
- اگر روتر ری‌استارت شود، کش پاک می‌شود و باید دوباره ساخته شود
DNS فقط روی دستگاه: انعطاف‌پذیری بیشتر، زحمت بیشتر
در این روش می‌توانید برای هر دستگاه DNS متفاوتی تنظیم کنید. به‌عنوان مثال، لپ‌تاپ کاری‌تان می‌تواند از DNS فیلترشده‌ی Cloudflare استفاده کند، تلویزیون از DNS ویژه برای استریم بهره ببرد، و گوشی براساس نوع شبکه‌اش DNS خود را تغییر دهد.
این روش آزادی عمل بیشتری به کاربران می‌دهد، اما نیازمند مدیریت دقیق‌تری است، به‌ویژه اگر چندین دستگاه دارید. به‌روزرسانی دستی تنظیمات DNS روی هر دستگاه ممکن است برای برخی کاربران خسته‌کننده و زمان‌بر باشد.
علاوه بر این، این روش می‌تواند منجر به پیچیدگی‌های بیشتری در شبکه شود، به‌خصوص اگر کاربران تجربه کافی در مدیریت تنظیمات شبکه نداشته باشند. در چنین شرایطی، ممکن است کاربران با مشکلاتی مانند عدم اتصال به اینترنت یا عدم دسترسی به محتوای خاص مواجه شوند.
از طرفی، استفاده از DNSهای مختلف برای هر دستگاه می‌تواند به بهبود امنیت و عملکرد کمک کند، زیرا می‌توانید تنظیمات خاصی را برای نیازهای هر دستگاه انتخاب کنید. به عنوان مثال، استفاده از DNS فیلترشده برای دستگاه‌های کاری می‌تواند از دسترسی به محتوای غیرمجاز جلوگیری کند، در حالی که DNS بهینه برای استریم می‌تواند کیفیت تجربه تماشای آنلاین را افزایش دهد.
در نهایت، انتخاب این روش بستگی به نیازهای کاربر و میزان راحتی او در مدیریت تنظیمات شبکه دارد. اگر کاربر آماده است تا کمی زمان صرف کند و تنظیمات را مدیریت کند، این راهکار می‌تواند بهینه‌ترین گزینه باشد.
در نهایت کدام روش بهتر است؟
از نظر سرعت، تنظیم DNS مستقیما روی کامپیوتر کمی سریع‌تر است، چون مستقیما به سرور DNS متصل می‌شود و از واسطه‌گری روتر عبور می‌کند. اما این برتری بسیار جزئی است و در استفاده واقعی، تفاوت محسوسی ایجاد نمی‌کند.
راهکار پیشنهادی؟ استفاده ترکیبی از هر دو!
- روتر: تنظیم یک DNS سریع و امن برای همه‌ی دستگاه‌ها، بهره‌گیری از کش مرکزی
- کامپیوتر یا دستگاه خاص: تنظیم DNS سفارشی برای نیازهای خاص مانند عبور از محدودیت منطقه‌ای، امنیت بیشتر یا تست سرویس‌های جدید
مثلا می‌توانم روی تلویزیون از Smart DNS استفاده کنم تا محتوای محدودشده جغرافیایی را باز کنم، بدون اینکه کل شبکه تحت تأثیر DNS کند قرار بگیرد. یا روی لپ‌تاپ کاری‌ام DNS ضد بدافزار فعال کنم، درحالی‌که بقیه اعضای خانواده از DNS معمولی بهره می‌برند.
تنظیم DNS روی روتر یا کامپیوتر؛ کدام سریع‌تر بود؟
استفاده‌ی ترکیبی از تنظیم DNS روی روتر و دستگاه‌ها، بهترین عملکرد را برای شبکه خانگی فراهم می‌کند. با این روش، می‌توانید همزمان از مزایای سرعت، امنیت، انعطاف‌پذیری و مدیریت ساده بهره‌مند شوید.
به‌عنوان مثال، می‌توانید DNS روتر را به گونه‌ای تنظیم کنید که تمامی دستگاه‌ها از کش مرکزی و تنظیمات مشترک استفاده کنند، در حالی که دستگاه‌های خاص مانند لپ‌تاپ‌های کاری یا تلویزیون‌های هوشمند می‌توانند تنظیمات خاص خود را داشته باشند. این رویکرد نه تنها به بهبود سرعت بارگذاری وب‌سایت‌ها کمک می‌کند، بلکه می‌تواند امنیت شبکه را نیز افزایش دهد، زیرا می‌توانید از DNSهای فیلترشده یا خصوصی برای دستگاه‌های حساس استفاده کنید.
در نهایت، مهم این است که راهکاری را انتخاب کنید که با نیازها و حجم کاری شبکه شما تطابق داشته باشد. در نظر گرفتن نوع دستگاه‌ها، تعداد کاربران و نوع استفاده از اینترنت می‌تواند به شما در انتخاب بهترین تنظیمات کمک کند. به این ترتیب، می‌توانید تجربه‌ای بهینه و مطمئن از اتصال به اینترنت در شبکه خانگی خود داشته باشید.