در سال 2025، چشم‌انداز شبکه‌های اجتماعی بیش از هر زمان دیگری رقابتی و چندوجهی است. در حالی که معیارهای سنتی مانند تعداد کاربران فعال ماهانه (MAUs) همچنان نشان می‌دهند که اینستاگرام با عبور از مرز 3 میلیارد کاربر یکی از مهم‌ترین شبکه‌های اجتماعی دنیا است، معیار واقعی قدرت و نفوذ در دنیای دیجیتال، «زمان نشست» (Session Time) یا همان مدت زمان روزانه‌ای است که کاربران صرف یک پلتفرم می‌کنند.
در این زمینه برای جلب توجه کاربران، سه غول اصلی یعنی اینستاگرام، تیک‌تاک و X (که قبلا توییتر بود) با استراتژی‌های متفاوت در حال مبارزه هستند. سؤال این است: آیا اینستاگرام با وجود تعداد کاربران بیشتر، هنوز هم پادشاه زمان کاربران است؟
1- تیک‌تاک: فرمانروای بلامنازع زمان نشست
تیک‌تاک (TikTok)، با وجود داشتن تعداد کاربران فعال ماهانه کمتر (که تخمین زده می‌شود در حدود 1.6 تا 2 میلیارد کاربر باشد)، همچنان در معیار زمان نشست روزانه (Daily Average Usage Minutes) بی‌رقیب است. داده‌ها نشان می‌دهند که در سال 2025، کاربران تیک‌تاک به طور متوسط 55 تا 60 دقیقه در روز را صرف پیمایش در فید کوتاه و الگوریتمی این پلتفرم می‌کنند.
قدرت تیک‌تاک در الگوریتم‌های توصیه‌گر (Recommendation Algorithms) آن نهفته است. این الگوریتم‌ها با دقت فوق‌العاده‌ای، محتوایی را شناسایی می‌کنند که بیننده را در لحظه میخکوب می‌کند، حتی اگر کاربر هیچ علاقه‌ای به آن موضوع ابراز نکرده باشد. تیک‌تاک بر پایه اعتیاد به محتوای سریع و سرگرم‌کننده بنا شده است و همین مسئله آن را به بزرگ‌ترین رقیب برای زمان استراحت کاربران تبدیل کرده است.
- 8 مورد از بهترین شیوه‌های برندسازی برای رسانه‌های اجتماعی
- آخرین ویرایش‌ها و به‌روزرسانی‌های اینستاگرام
2- اینستاگرام: تعادل میان کمیت و کیفیت زمان
اینستاگرام، با پشتوانه مالی و زیرساختی متا و تعداد کاربران فعال عظیم خود (بیش از 3 میلیارد)، یک بازیگر متفاوت است. استراتژی اینستاگرام در سال‌های اخیر، تقلید موفقیت‌آمیز از تیک‌تاک با معرفی و اولویت‌دهی به ریلز (Reels) بوده است. البته که اینستاگرام به مرور امکانات خوب شبکه‌های اجتماعی دیگر را هم به سیستم خود اضافه کرد.
میانگین زمان نشست روزانه اینستاگرام در سال 2025 در حدود 35 تا 40 دقیقه تخمین زده می‌شود. این عدد اگرچه کمتر از تیک‌تاک است، اما قابل توجه بوده و نشان می‌دهد که تلاش‌های متا برای حفظ کاربران از طریق فرمت‌های ویدیویی کوتاه موثر است.
با این حال، ماهیت ترکیبی اینستاگرام (عکس، استوری، ریلز و دایرکت) باعث می‌شود که تجربه کاربر کمی پراکنده‌تر باشد. اینستاگرام تلاش می‌کند تا با ارائه تجربه‌ای جامع و نه صرفا مصرف محتوا، کاربران را حفظ کند؛ جایی برای ارتباطات نزدیک‌تر (استوری‌ها و دایرکت) و همچنین سرگرمی‌های انبوه (ریلز). در واقع، اینستاگرام از نظر تعداد افراد متصل به شبکه بهترین باقی می‌ماند، اما تیک‌تاک حداکثر زمان صرف شده توسط هر فرد را به خود اختصاص می‌دهد.
3- X (توئیتر سابق): پلتفرم اطلاعات لحظه‌ای و مکالمه
X، در مقایسه با دو پلتفرم دیگر، اساسا در یک حوزه متفاوت رقابت می‌کند: «اطلاعات لحظه‌ای و مکالمه عمومی مبتنی بر متن». کاربران X برای پیمایش بی‌پایان یا سرگرمی‌های طولانی به این پلتفرم نمی‌آیند، بلکه به دلایل زیر از این شبکه اجتماعی استفاده می‌کنند:
- دریافت اخبار فوری و به‌روزرسانی‌ها
- شرکت در بحث‌های تخصصی یا سیاسی
- ارتباط مستقیم با چهره‌های عمومی و برندها
میانگین زمان نشست در X در سال 2025 پایین‌تر از دو رقیب اصلی است و تقریبا در حدود 20 تا 25 دقیقه در روز تخمین زده می‌شود. این زمان کوتاه‌تر نشان‌دهنده ماهیت وظیفه‌محور (Task-Oriented) این پلتفرم است. کاربران معمولا وارد می‌شوند، محتوای مورد نیاز را مصرف می‌کنند، نظر خود را می‌دهند و خارج می‌شوند. با وجود تلاش‌ها برای ادغام محتوای ویدیویی طولانی‌تر، X همچنان به شدت به ارزش ذاتی متن و فوریت خود وابسته است و از نظر تولید زمان نشست، یک بازیگر تخصصی و متفاوت است تا یک رقیب مستقیم برای زمان استراحت.
البته که به نظر می‌رسد توییتر با توجه به انبوه بات‌هایی که در آن فعالیت می‌کنند، آزادی کاربران در انتشار محتوای بزرگسالان و نفرت‌پراکنی و بسیاری چیزهای دیگر که از زمان خرید این مجموعه به دست ایلان ماسک انجام شده در این بستر به وجود آمده، به مرور محبوبیت خود را در میان عموم مردم از دست داده است و به گفته خیلی از اهل فن، این آمار نیز مملو از ساعت‌هایی است که بات‌ها به صورت مصنوعی روی این شبکه فعالیت می‌کنند.
4- معیار واقعی قدرت: ارزش نشست
در نهایت، مقایسه ساده زمان نشست می‌تواند گمراه‌کننده باشد. یک معیار پیشرفته‌تر که تحلیلگران در سال 2025 بر آن تمرکز می‌کنند، «ارزش نشست» (Session Value) است.
- برای اینستاگرام: ارزش نشست بالا است، زیرا این پلتفرم توانایی بی‌نظیری در تبدیل (Conversion) نیت‌ها دارد. ازخرید یک محصول دیده شده در ریلز تا کلیک بر روی لینک‌های بیو. ترکیب حجم کاربر بالا و زمان قابل قبول، آن را به پلتفرم اصلی برای بازاریابی تأثیرگذار (Influencer Marketing) و تبلیغات برند تبدیل کرده است.
- برای تیک‌تاک: ارزش نشست بالا در جذب توجه (Attention Capture) است. این پلتفرم سریع‌ترین راه برای تبدیل یک فرد عادی به یک چهره شناخته شده است، اما بازدهی مستقیم آن از نظر فروش، هنوز در حال تکامل است و بیشتر بر آگاهی از برند (Brand Awareness) متمرکز است.
- برای X: ارزش نشست در تأثیرگذاری بر افکار و روندهای خبری است. با وجود زمان کمتر، یک توییت در X می‌تواند تأثیر خبری و سیاسی بسیار بیشتری نسبت به یک ریلز یا استوری داشته باشد.
جنگ شبکه‌های اجتماعی بدون هیچ تازه‌واردی ادامه دارد!
اینستاگرام یک نیروی تثبیت شده و بزرگ است که برای بقا، ریلز را پذیرفت و از این رو توانست زمان نشست خود را در سطح بالایی نگه دارد. اما تیک‌تاک با تسلط بر زمان روزانه کاربران، نشان داده است که آینده شبکه‌های اجتماعی متعلق به الگوریتم‌هایی است که می‌توانند بی‌رحمانه و با دقت، توجه فردی را به خود جلب کنند. در نتیجه، اینستاگرام پادشاهی است که باید دائما با تهدید فزاینده یک رقیب جوان و بسیار اعتیادآور دست و پنجه نرم کند.
در این میان به نظر می‌رسد، دیگر خبری از ایده‌های نو یا شبکه‌های اجتماعی جدید نباشد و باید در سال‌های اخیر تنها جنگ میان این شبکه‌های اجتماعی را دنبال کرد.
