در این مقاله می‌خواهیم به یکی از مهم‌ترین مفاهیم اینترنتی بپردازیم. آدرس پروتکل اینترنت معادلIP مخفف عبارت Internet Protocol Address ، بیانگر شناسه یکتای دستگاه شما است که به منظور ارتباط در شبکه از آن استفاده می‌شود. در بستر اینترنت هزاران دستگاه در حال فعالیت وجود دارد که نیازمند برقراری ارتباط و تبادل اطلاعات با یکدیگرند. آیا تا به حال از خود پرسیده‌اید که این دستگاه‌ها چگونه در این شبکه با هم ارتباط می‌گیرند و دچار خطا نمی‌شوند؟
شناسه‌ای که تحت عنوان آی پی به هر دستگاه داده می‌شود تا دسترسی آنها به شبکه مقدور باشد، در واقع از یک سری عدد و رقم تشکیل شده که با قاعده خاصی کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند تا شماره‌‌های شناسایی یکتا برای دستگاه‌های فعال در اینترنت فراهم باشند و از آن برای تمایز و تشخیص دستگاه‌ها در شبکه استفاده می‌شود. دو نوع آی‌پی محلی و بین‌المللی وجود دارد که تفاوت آنها در این است که آی‌پی بین‌المللی در سطح وب نمی‌تواند مشابه با دستگاه‌های دیگر در نظر گرفته شود و می‌بایست متفاوت و یونیک باشد. اما در آی‌پی محلی کافی است که این عدد در سطح همان شبکه تکرار نشود. به همین محدوده ثابتی برای آی‌پی‌های محلی در نظر گرفته شده است که مختص به همان شبکه و در مناطق دیگر تکرارپذیر باشد.
انواع آدرس آی‌پی
آی‌پی را می‌توان به کد ملی شبیه کرد که شماره شناسایی هویتی هر فرد به صورت جداگانه است. شما هیچگاه با دو کد ملی یا دو پلاک خودرو یکسان رو‌به‌رو نخواهید شد. در نتیجه هر IP دارای یک ویژگی خاص و یکتاست. به همین منظور آی‌پی‌ها را در دسته‌‌های متفاوتی گروه‌بندی می‌کنند که یکی از این گروه‌ها تفاوت در شماره نسخه آی‌پی است:
- آی‌پی نسخه ۴ (IPv4): در این ورژن، آی‌پی یک عدد 4 بخشی است که می‌تواند ۴ میلیارد مقدار مختلف باشد. هر بخش از آن با یک نقطه از هم جدا می‌شود و عددی میان صفر تا ۲۵۵ است و اکتت، Octet نامیده می‌شود. از آنجایی که این عدد برای دنیای وب امروز کافی نبود، یک نسخه دیگر به وجود آمد که به آن نسخه ششم آی‌پی می‌گوییم.
- آی‌پی نسخه ۶ (IPv6): در ورژن ششم، آی‌پی مقداری عددی-حروفی است که از ۸ بخش ۴ کاراکتری با اعداد صفر تا 9 و حروف A تا F ساخته می‌شود و بی‌نهایت مقدار آی‌پی را در اختیار ما قرار می‌دهد.
انواع آدرس آی‌پی از آنجایی شکل گرفت که دستگاه‌های موجود در شبکه افزایش یافتند و سوئیچ ها و روترها برای ارسال بسته‌های اطلاعاتی از طریقIP دستگاه فرستنده و گیرنده دچار کمبود تعداد آدرس‌های منحصر‌به‌فرد شدند. در نتیجه یک نسخه جدید از IP را معرفی شد که IPv6 نام گرفت.
در ادامه با مفهوم کلاس‌بندی در آی‌پی‌ها آشنا می‌شویم:
هر آدرس IP از یک شناسه میزبان به نام هاست آی‌دی Host ID و یک شناسه شبکه به نام نت آی‌دی Net ID تشکیل می‌شود. برای درک بهتر این مفهوم می‌توان اینگونه مثال زد که Net ID را همانند نام خیابان و Host ID را مثل شماره پلاک خانه‌های آن خیابان فرض کنید. در واقع هر کدام از دستگاه‌هایی که در یک شبکه قرار دارند، دارای Net ID یکسان با یک Host ID متفاوت هستند. به همین دلیل می‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. به طور کلی، سه کلاس پایه A و B و C برای آی‌پی‌ها وجود دارد که به ترتیب برای شبکه‌های بزرگ، متوسط و کوچک بر اساس تعداد آدرس موجود در آنها به‌کار می‌رود. کلاس‌های دیگری از جمله کلاس D برای عمل Multi Cast در شبکه و کلاس E برای مقاصد علمی و تحقیقات وجود دارد که مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تفاوت آی‌پی‌های پویا و ایستا
ممکن است کسی از شما آدرس آی‌پی ایستا یا پویا را خواسته باشد و شما تفاوت این دو را ندانید. پس در اینجا تعریف مختصری از هر کدام را می‌خوانیم تا این ابهام در مورد آی‌پی رفع شود:
- آی‌پی پویا، Dynamic IP: آدرس‌های آی‌پی پویا یا داینامیک به آن دسته از آی‌پی‌ها گفته می‌شود که به صورت خودکار تغییر می‌کنند. به این صورت که شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی، مجموعه‌ای بزرگ از رنج مشخصی از آی‌پی‌ها را خریداری می‌کنند و به مشتریان خود اختصاص می‌دهند. این کار مزیت‌های خاص خود را دارد.
- آی‌پی استاتیک DHCP: آدرس‌های آی‌پی استاتیک برعکس آی‌پی‌های داینامیک همیشه ثابت هستند. این موضوع برای آن دسته از کسب و کارهایی که سرور اختصاصی خود را دارند، اهمیت دارد و اطمینان دارند که تمامی وب‌سایت‌ها، ایمیل آدرس‌ها و دستگاه‌های مرتبط دارای یک آدرس آی پی مشخص و ثابت هستند و از این طریق امنیت شبکه تا حدودی افزایش پیدا می‌کند.
در مقاله‌ای دیگر، تفاوت آی‌پی خصوصی و عمومی و روش‌های به دست آوردن آی‌پی کامپیوتر خود را بازگو خواهیم کرد.