اگر از طرفداران بخش آموزش پرشین‌تولز هستید، حتماً بخش‌های قبلی مجموعه مقالات رابط کاربری و تجربه کاربری را خوانده‌اید! در این مقاله هم قصد داریم به بررسی ادامه این مباحث بپردازیم!
اما تجربه کاربری که یک مکمل برای UI است، چیست؟
تجربه کاربری UX به معنای تجربیات کاربر در مورد استفاده از یک محصول یا سرویس خاص است. به بیانی دیگر، UX همان اثری است که در ذهن کاربران باقی می ماند. نخستین بار در تاریخ، فردریک وینسلو تیلور اولین پژوهش تجربه کاربری را انجام داد که در مورد تعامل کاربران با ابزارهایشان بود. طراحی تجربه کاربری (UX) فرآیند ایجاد محصولی است که تجربیاتی قابل درک و مرتبط با محصول را برای کاربران ایجاد می کند. “طراحی تجربه کاربری” اغلب به جای اصطلاحاتی مانند “طراحی رابط کاربری” و “طراحی کاربردپذیری” استفاده می شود.
علاوه بر اینکه کاربردپذیری و رابط کاربری جنبه های مهمی از طراحی UX هستند، زیر مجموعه آن هم به حساب می آیند. به طور کلی طراحی UX شامل مجموعه ای گسترده از مباحث دیگر نیز می شود. در واقع تجربه کاربری علاوه بر رابط کاربری و کاربردپذیری، بخش‌های بسیار دیگری را نیز مانند برندینگ، طراحی و… را شامل می شود. طراح تجربه کاربری فردی است که تجربه‌های خوب و بد کاربران را ارزیابی می کند و دقیقا نیازهای آنها را شناسایی می کند و برای حل مسائل آنها راهکار پیدا می کند. وظیفه این اشخاص، ارائه خدمات یا محصولات مورد پسند، ارزشمند، کارآمد، قابل استفاده، در دسترس و معتبر است. در طراحی تجربه کاربری حالت‌های مختلف فعالیت های کاربران یک وبسایت یا اپلیکیشن در قالب سناریوهای مختلف در نظر گرفته می‌شود و بهترین و راحت ترین راهکار برای آن تعریف می‌شود. در تعریف این راهکارها غالبا کاربر در مرکز توجه قرار گرفته (User Centered Design) و حتی به احساسات، عادات رفتاری و شخصیت او نیز توجه می‌شود. از مسائلی که در طراحی تجربه کاربری به آنها توجه می شود می توان به نقشه سایت، طراحی رابط کاربری (رنگ‌های معنادار، چیدمان کاربردی، ترتیب و شکل گزینه‌ها،…)، برنامه‌نویسی (روند ثبت نام، شیوه ذخیره‌سازی اطلاعات کاربر، مراحل خریدو…)، محتوای متنی و تصویری (عناوین بخش ها، وضوح نوشته‌ها و توضیحات، تصاویر راهنما و…)، و حتی در استراتژی و بخش های عملیاتی وبسایت (مانند شیوه ارسال کالا در سایت های فروشگاهی) اشاره کرد.
در هنگام استفاده از محصول به هر چیزی که میبینیم و حس می‌کنیم و احساسی که نسبت به آن داریم در اصطلاح تجربه کاربری User Experience می‌گوییم. این محصول می‌تواند: وب سایت، اپلیکیشن، نرم‌افزار، بازی و … باشد. طراحی تجربه کاربری یک فرآیند دائمی است که طراح با طی کردن پروسه آن برای کاربران، محصولی راحت و با استفاده آسان و لذت‌بخش را خلق می‌کند. اجزای این فرآیند تعریف محصول، تحقیقات، تحلیل، دیزاین و اعتبارسنجی هستند. شاید برایتان جای سؤال باشد که چرا این فرآیند دائما تکرار می‌شود؟ چون سلایق و علاقه کاربران دائما در حال تغییر است. این تغییرات به دلیل پیشرفت تکنولوژی، توسعه گجت‌ها، سبک زندگی مردم و عوامل بسیار دیگری ایجاد می‌شوند. یک طراح بهترین راه‌حل‌ها را برای کاربران طراحی می‌کند. مدل قوطی‌های تن ماهی چند سال پیش را به خاطر دارید؟ برای بازکردن درب آن باید کلی زحمت می‌کشیدیم! یا باید به درب‌بازکن‌ها متوسل می‌شدیم، یا چاقو و در نهایت دندان! پس از شناخت مشتریان محصول و بررسی رفتار آنها در نوع استفاده از محصول، درب آسان بازشو طراحی شد. ممکن است در آینده‌ای نه چندان دور مدل دیگری از این قوطی‌ها دیزاین شود. حال منظور از تجربه کاربری خوب چیست؟ تفکر رایج این است که کاربر را خوشحال کند، اما این دیدگاه درست نیست.
بسیاری از مردم به اشتباه فکر می‌کنند که UX به معنای تجربه کاربر است، اما در واقع “انجام” فرآیند طراحی تجربه کاربر است. تجربه فردی کاربر، آگاهی و دیدگاه ذهنی‌اش از اپلیکیشن یا سایت شماست. بازخورد کاربران بسیار در این فرایند اهمیت دارد. تجربه کاربری خیلی شبیه به فرآیندهای تحقیقاتی و علمی است، باید تحقیق کنید تا کاربران را درک کنید، ایده‌هایتان را گسترش دهید تا نیاز کاربر و همچنین نیازهای کاروکسب را رفع کنید. و در نهایت راه‌حل‌ها را در دنیای واقعی اندازه‌گیری و تولید کنید تا بررسی شود که کار می‌کند یا خیر.طراح UX کسی است که توانایی تجزیه و تحلیل بالایی دارد و می‌تواند با بهره‌گیری از ذهن انتزاعی خود محصولات و خدمات را طراحی کند. نرم‌افزارهای زیادی برای طراحی وایرفریم، پروتوتایپ و پیش‌نمایش محصول وجود دارد. یک طراح حرفه‌ای از این ابزارها به خوبی استفاده می‌کند تا بهترین راه‌حل‌ها را برای کاربران به ارمغان بیاورد. تجربه‌کاربری دارایی حوزه‌های مختلفی است که هرکس می‌تواند با توجه به تخصص و علاقه در هرکدام فعالیت داشته باشد.
مفهوم تجربه کاربری را ساده‌تر یاد بگیرید!
در مباحث توسعه‌ی محصول در فضای وب و اپلیکیشن گاه مفهوم توسعه‌ی کد با طراحی UI/UX اشتباه گرفته می‌شود ؛ بسیار دیده شده که یک توسعه‌دهنده‌ی Android، iOS یا وب، فرآیند طراحی UI/UX محصول را به طور همزمان انجام می‌دهد اما آیا این بدان معنی‌ست که توسعه‌دهنده، طراح UI/UX است؟ طراحان UX و UI با بررسی مخاطبان هدف محصول به تنظیم و سازمان‌دهی اطلاعاتی که روی وبسایت یا اپلیکیشن قرار می‌گیرد و نحوه‌ی نمایش این اطلاعات با توجه به استراتژی محصول، یافت‌پذیری و جایگاه شرکت و برند می‌پردازند. لازم نیست که یک طراح UI/UX حتما به برنامه‌نویسی مسلط باشد. در تولد یک محصول نقش توسعه‌دهنده و طراح UI/UX مکمل هم است. توسعه‌دهنده به پیاده‌سازی ایده و مسیری که طراح UI/UX طراحی کرده می‌پردازد، آن را به واقعیت تبدیل می‌کند و تلاش می‌کند محصول نهایی به بهترین صورت کار کند و عملکرد مناسبی داشته باشد. بسیار پیش می‌آید که از طراح UI/UX تحت یک نقش نام برده می‌شود، هرچند UI جزیی از UX است اما اگر دقیق‌تر نگاه کنیم، طراحی UI و طراحی UX دو مسیر مجزا را طی می‌کنند.
تجربه‌ی کاربری یا UX و رابط کاربری یا UI هر دو برای طراحی محصول ضروری هستند. تجربه کاربری بیشتر آنالیز و تکنیک را بررسی می‌کند و رابط کاربری بیشتر به طراحی گرافیکی و جزییات بصری مربوط می‌شود. UI به تنهایی شبیه یک بوم نقاشی است که بدون هدف روی آن رنگ پاشیده شده و UX به تنهایی شبیه اسکلت سازه‌ای بدون پوشش است. UX فرآیند دستیابی به رضایت و وفاداری مشتری با بهبود کاربردپذیری، سادگی استفاده از محصول و ایجاد حس خوب در مشتری است. طراح تجربه‌ی کاربری با تجزیه و تحلیل رقبا و مشتری به استراتژی و ساختار محصول و توسعه‌ی محتوا می‌پردازد؛ مسیر ساخت و تست نمونه را انجام می‌دهد و آنالیز و توسعه‌ی برنامه‌ها را بر عهده دارد. UI به جنبه‌ی بصری، احساس و نحوه‌ی بیان و تعامل کاربر با محصول می‌پردازد. فعالیت‌های طراح رابط کاربری با هدف طراحی و بهبود ظاهر و احساس، به وسیله‌ی تحلیل و انجام تحقیق در مورد مشتری و توسعه‌ی گرافیکی به برندسازی ختم می‌شود. طراح UI مدل‌سازی رابط کاربری و پیاده‌سازی نحوه‌ی تعامل محصول با کاربر را نیز انجام می‌دهد، در این مسیر با توسعه‌دهنده تعامل دارد و نحوه‌ی نمایش و سازگاری با دستگاه‌های مختلف را نیز در نظر دارد. واقعیت این است که هم فضای طراحی و هم توسعه‌ی کد دریاهای عمیقی هستند و در صورتی که بخواهیم همزمان در هر دو حضور داشته باشیم شاید نتوانیم به شگفتی‌هایی که در اعماق هر کدام وجود دارد برسیم و فقط می‌توانیم از زیبایی‌های سطحی آن لذت ببریم؛ بنابراین بهتر است که کارآموزان با توجه به علایق و توانمندی‌هایشان تصمیم گیری نموده و قدم در یک مسیر مشخص بگذارند تا بهترین نتایج را در حرفه‌ی تخصصی خود رقم بزنند.
تجربه کاربری به کلام ساده یعنی کاربر در هنگام کار با یک محصول دیجیتال چه احساسی دارد. تجربه‌ی کاربری شامل فاکتورهای زیادی‌ست. بعضی از این موارد توسط طراحان و برنامه‌نویسان قابل کنترل است اما بعضی دیگر بستگی به محیط و گاه ترجیحات کاربر دارد. این فاکتورها شامل کاربردپذیری، دسترس پذیری، کارایی، طراحی و زیبایی، سودمند بودن ، ارگونومی، تعامل با انسان ، بازاریابی و … است. دو مفهموم تجربه‌ی کاربری و کاربردپذیریری، همواره در کنار هم قرار می‌گیرند. دقت داشته باشید تجربه کاربری اگر چه بسیار مرتبط با کاربرد پذیری است اما دقیقا کاربردپذیری نیست. تجربه کاربری یک تجربه ، احساس ، بینش و ارتباط است که کاربر در هنگام استفاده از یک محصول یا سایت تجربه می کند اما کاربردپذیری بیشتر در مورد اثربخشی یک طراحی و اینکه تا چه میزان یک محصول کاربرپسند است صحبت می‌کند. کاربردپذیری یکی از شاخص‌های اصلی تجربه‌ی کاربری است. تجربه‌ی کاربری به اندازه ویژگی‌های ظاهری محصول مهم است؛ وقتی مردم ندانند چه‌طور باید با محصول شما کار کنند و از تعامل با آن لذت ببرند زیبایی بصری و شکل ظاهری محصول‌تان دیگر اهمیت ندارد؛ تجربه‌ی کاربری نه تنها برای یک محصول مهم است بلکه این امر برای سایت‌ها و اپلیکیشن‌های پیچیده مثل خرده فروش‌های آنلاین، استارت‌آپ‌ها، کسب و کارها و محصولاتی که به صورت تکرارشونده استفاده می‌شوند بسیار مهم است. تجربه‌ی کاربری یک نقشه‌ی راه برای وبسایت‌های پیچیده است: کاربر باید بتواند به راحتی در بین صفحات حرکت کند و بداند که چه طور باید از محصول استفاده کند. نادیده گرفتن تجربه‌ی‌کاربری باعث به وجود آمدن محصولی شلخته و درهم می‌شود و کاربر را از محصول شما می‌راند. برعکس طراحی محصولی با تعامل قوی باعث می‌شود کاربر به محصول شما بازگردد.
همانطور که قبل‌تر هم گفتیم یکی از پیچیده‌ترین محصولات وبسایت‌های خرده فروشی هستند؛ چرا که نه تنها باید بسیار منظم و ساختاریافته باشند بلکه باید برای خرید واضح و راحت باشند. همچنین برای کسب و کارهای کوچک و استارت‌آپ‌ها طراحی تجربه‌ی کاربری مناسب نقشی کلیدی دارد چرا که وبسایت یا اپلیکیشن شما اولین تاثیر را روی مشتری خواهد گذاشت و این اولین تاثیر باعث ترافیک آینده محصول شما خواهد بود. این مفهوم برای کسب وکارها با بودجه ی محدود هم مهم است. تجربه‌ی کاربری باعث تکانه اولیه برای حرکت کسب و کار رو به جلو و رشد آن می‌شود. پس یادتان باشد کاربر در چند ثانیه تصمیم می‌گیرد که اپلیکیشن یا سایت شما ارزش صرف زمان را دارد یا نه و این تنها شانس شما برای جذب مخاطب‌تان است. در مقاله بعد به ادامه این بحث می‌پردازیم!
در مقاله بعد به ادامه این بحث می‌پردازیم!
