یکی از مسائل بسیار مهم و البته چالش برانگیز در صنعت وب و طراحی سایت رابط کاربری و تجربه کاربری به همراه دنیای بسیار گسترده این دو کلمه است. شاید این دو کلمه از جمله مواردی باشند که بارها و بارها به گوش شما رسیده‌اند اما در بسیاری از گفتگوهای پیرامون این دو کلمه می‌توان اشکالات زیادی را مشاهده کرد؛ از جمله رایج‌ترین این اشکالات می‌توان به استفاده این دوکلمه بجای یکدگیر و در بخش‌های نامناسب است که باعث گسترش یافتن اشتباهات در این زمینه میشود.
در این مقاله قصد داریم به بررسی تجربه کاربری (UX) و رابط کاربری (UI) بپردازیم تا شما کاربران عزیز با مفهوم صحیح این دو کلمه به درستی آشنا شوید.
تجربه کاربری یا UX چیست؟
تجربه کاربری یا همان UX که مخفف کلمه User experience است یکی از مشکل‌ترین، پیچیده‌ترین مباحث صنعت طراحی و برنامه نویسی است که بسیاری از فعالان این حوزه در حال فعالیت در بخش تحقیقاتی آن هستند تا بتوانند بهترین و جامع‌ترین پاسخ به سوالات این حوزه را بیایند و در اختیار کاربران قرار دهند. به طور کلی به فرآیند طراحی یک سایت بر اساس تجربه‌های کاربران، جلب رضایت مشتریان، سادگی و راحتی کار، دسترسی به بخش‌های مختلف سایت یا اپلیکیشن، وفاداری مخاطبان، لذت‌بخش کردن استفاده از آن آن و… خلاصه میشود. برخی از این کلمات ممکن است کمی مبهم و پیچیده باشند اما باید بدانید ابهام موجود در تعریف این بخش به دلیل تازگی این مفهوم است.
- بررسی چند نکته کاربردی برای بهبود تجربه کاربری (UX)
- وبسایت شما میعادگاه نیاز‌های مشتری و اهداف کسب‌و‌کاری شماست
- برخی استانداردهای طراحی وب از دیدگاه کاربران
رابط کاربری یا UI چیست؟
اگر بخواهیم UI که مخفف User Interface است را بررسی کنیم، راحت‌تر از مفهوم ux می‌توان به آن پرداخت. همانطور که از معنای این کلمه پیداست، تمامی فعالیت‌های موجود در بخش طراحی ظاهری و کاربری صنعت وب وجود دارد را می‌توان به این مفهوم اختصاص داد. شاید دلیل ساده‌تر بودن مفهوم آن نسبت به تجربه کاربری، قدیمی‌تر بودن آن و استفاده طولانی مدت از آن است که امروزه نسبت به مفهوم تازه UX تازه‌تر و پرکاربردتر است؛ البته تازه بودن UX به معنای کارایی کمتر آن نیست و باید بدانید اهمیت آن ممکن است از UI هم بیشتر باشد. رابط کاربری به طراحی محصول، افزایش جذابیت آن، ظاهر بصری و گرافیکی و در کل بازتاب حسی است که کاربر در هنگام مشاهده محصول از آن دریافت می‌کند و رضایتی را از آن بدست می‌آورد.
در گذشته به بحث UI کمتر بها داده می‌شد اما امروزه طراح رابط کاربری تنها بخشی از طراحی وب است و طراح وب به کسی گفته میشود که علاوه بر طراحی رابط کاربری قادر به کدنویسی طرح ارائه شده نیز است. البته در بسیاری از تیم‌های طراحی، تیم طراحی وب متشکل از چندین نفر از جمله طراحی رابط کاربری و گرافیک، کدنویس، توسعه‌دهنده و… است که باعث افزایش کیفیت نتیجه کار شده است و این امر علاوه بر صرفه‌جویی در زمان سبب افزایش بازده و در نتیجه درآمد تیم‌های طراحی شده است. در چند سال اخیر در کشور عزیزمان ایران نیز این امر مشاهده میشود و در صنعت طراحی وب به استانداردهای جهانی بسیار نزدیک شده‌ایم و می‌توان گفت یکی از پیشرفته‌ترین صنعت‌های ایران را تکنولوژی وب و طراحی وب تشکیل می‌دهد.
طراح رابط کاربری معمولا به افرادی گفته میشود که در صنعت گرافیک و طراحی بصری فعال هستند و آن را با استفاده از نرم‌افزارهایی چون فتوشاپ، کارل‌دیزاین و… پیاده‌سازی می‌کنند و در صورت رضایت مشتریان به مرحله کدنویسی و اجرای کار می‌رسد.
تفاوت‌های اساسی میان UX و UI در چیست؟
باتوجه به مفاهیم ارائه شده در این مقاله این دو مبحث کاملا از هم جدا شدند اما می‌توان به برخی از تفاوت‌های اساسی در میان این دو تعریف اشاره کرد که در این بخش قصد داریم اساسی‌ترین تفاوت میان این رابط کاربری و تجربه کاربری را بیان کنیم.
مهم‌ترین، اساسی‌ترین و مشخص‌ترین امری که می‌توان این دو مفهوم را از یکدگیر متمایز کند، بحث دیجیتال است! جالب است بدانید مفهوم UI کاملا در زیرشاخه مفاهیم دیجیتال قرار می‌گیرد و رابطه بسیار گسترده‌ای با آن دارد؛ زیرا طراحی بصری یک پروژه یا همان UI در صنایع دیجیتال به کار گرفته میشود و ممکن است این مسئله کمتر در زندگی روزمره ما یا همان زندگی غیردیجیتالی کاربرد داشته باشد؛ این در حالی است که UX کاملا از مفاهیم دیجیتال مستقل است و بهتر است بگوییم با وجود کاربرد آن در صنعت طراحی و وب کمتر به آن وابستگی دارد. این امر نشان‌دهنده گستردگی بسیار زیاد آن است و در زندگی روزمره ما نیز تاثیر به سزایی دارد.
- الفبای کاربردپذیری وبسایت خود برای مشتریانتان را یاد بگیرید
- عوامل موثر در سئو را از دیدگاه موتورهای جستجو بدانید
این نکته را نیز در نظر بگیرید که رابط کاربری و تجربه کاربری مکمل یکدگیر هستند و در صنعت وب نمی‌توان مرز مشخصی برای آن تعیین کرد. ارائه یک پروژه قوی بدون استفاده صحیح و استاندارد از این دو مورد غیرممکن است و حتی اگر کار نهایی UI بسیار خوبی داشته باشد اما از UX مناسبی برخوردار نباشد، رضایت کامل کاربران را در بر نداشته باشد. UI کار ممکن است در نگاه اول رضایت مشتریان را دربر داشته باشد اما UX کار نیازمند زمان برای بررسی کامل و جزئی کار است که امر پشتیبانی در طراحی می‌تواند کمک زیادی به سفارش کار توسط مشتریان کند تا در صورت وجود مشکل برای رفع آن به کمک شما دسترسی داشته باشند.
در پایان مقاله نیز با مثالی می‌خواهیم این دو مفهوم را کاملا برای شما باز کنیم تا راحت‌تر بتوانید با آن ارتباط برقرار کنید؛ فرض کنید شما قصد طراحی یک اتومبیل را دارید! این اتومبیل از اجزای ظاهری و اجزای داخلی تشکیل شده است که ظاهر کار همان UI کار و امکانات، راحتی، لذت بردن از سوار شدن در این اتومبیل و سایر موارد در دسته مفهوم UX قرار می‌گیرند که پس از مدتی برای مشتریان شما مشخص می‌شوند.
نتیجه‌گیری: دو مفهوم بسیار مشکل که مرز مشخصی در صنعت وب میان آن دو وجود ندارد، بحث رابط کاربری و تجربه کاربری است که در این مقاله به بررسی کامل این دو مسئله پرداختیم که امیدواریم مفید واقع شود.
بسیار عالی