برای خیلی‌ها این سوال پیش می‌آید چرا بعد از این که هاردی را فرمت می‌کنند، فضایی کمتر از آن چه برایش ذکر شده را در اختیار ما قرار می‌دهد. این مورد را می‌توان به راحتی پاسخ داد اما بیایید در چند بخش، تمامی دلایل آن را برایتان بگوییم تا متوجه شوید در این میان کسی شما را گول نزده است!
چرا ظرفیت ذخیره‌سازی هارد دیسکها در ویندوز درست نشان داده نمی‌شود؟
اگر به هارد دیسکها، فلش مموریها و دیگر دستگاه‌های ذخیره‌سازی دقت کرده باشید می‌بینید که پس از یکبار فرمت کردن دیسک، ظرفیت ذخیره‌سازی آنها از آنچه روی آن نوشته شده است کمتر می‌باشد. علت اختلاف حجم هارد با حجم اسمی آن ممکن است متفاوت باشد ، سازندگان برای تبلیغ دستگاه خود دروغهای بسیاری می‌گویند. ویندوز دقیقا فضای قابل استفاده دیسک را نشان دهد. می‌دانیم که به هنگام فرمت کردن دیسک مقداری فضا بخاطر سیستم فایل و فایلهای بوت اشغال می‌شود، اما این میزان فضا در برابر ظرفیت هارد دیسکهای امروزه که فضای ذخیره‌سازی زیادی دارند هیچ است.
برای سازنده هارد دیسک یک کیلو بایت مساوی است با هزار بایت، یک مگابایت برابر است با هزار کیلوبایت و یک گیگابایت برابر است با هزار مگا بایت. اگر هارد دیسکی را با عنوان ۵۰۰ گیگابایت خریداری کردید بدانید این هارد دارای ۵۰۰ * ۱۰۰۰ * ۱۰۰۰ * ۱۰۰۰ = ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ بایت فضای حافظه است و سازنده هارد دیسک آن را با عنوان ۵۰۰ گیگابایت فضای ذخیره‌سازی تبلیغ می‌کند.
درصورتیکه مهندسین کامپیوتر با این نوع محاسبه بصورت ۱۰۰۰ تایی موافق نیستند، بلکه با گروهبندی ۱۰۲۴ تایی کار می‌کنند. یعنی یک کیلو بایت برابر است با ۱۰۲۴ بایت، یک مگابایت برابر است با ۱۰۲۴ کیلو بایت، یک گیگابایت برابر است با ۱۰۲۴ مگابایت. اگر بخواهیم با ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ بایت مثال قبل کار کنیم:
۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ / (۱۰۲۴*۱۰۲۴*۱۰۲۴) = ۴۶۵.۶۶ GB
بخاطر داشته باشید که سازندگان هارد دیسک از اصطلاحات ساده استفاده می‌کنند، یعنی اگر بگویند گیگابایت یعنی توان ۱۰۰۰، اما منطق کامپیوتر توان ۱۰۲۴ را در نظر دارد. منطق ۱۰۲۴ معمولا توسط سازندگان استفاده نمی‌شود. متاسفانه ویندوز نیز از منطق ۱۰۲۴ استفاده می‌کند در حالیکه سازندگان منطق ۱۰۰۰ را در نظر داشته‌اند.
اگر بخواهیم دقیق باشیم، این اختلاف چیزی نزدیک به ۳۵ گیگابایت کمتر از آن چیزی است که خریدار توقع داشته است. اگر یک دیسک ۱ ترابایتی دقیقا طبق روش گفته شده اختلاف نظر بین سازنده و ویندوز داشته باشد، باید حجم واقعی آن ۹۳۱ گیگابایت باشد.
بجای این کارها ویندوز باید روش تشخیص درست گیگابایت را در خود قرار دهد، همانند osX که رابط کاربری خود را برای نشان دادن دقیق ظرفیت ذخیره‌سازی تغییر داده است.
چرا کامپیوتر ظرفیت ذخیره‌سازی هارد را بدرستی نشان نمی‌دهد؟
اگر دقیق به اطلاعاتی که ویندوز درباره فضای ذخیره‌سازی هارد دیسک می‌دهد، نگاه کنید می بینید که چقدر عجیب غریب است. اگر روی پارتیشن C: خود کلیک راست کنید و مشخصات آنرا بخواهید مشاهده کنید، پنجره‌ای همانند شکل زیر به شما نشان داده می‌شود. ویندوز ظرفیت استفاده شده را ۲۷۹ گیگابایت نشان داده است.
خوب، اگر بخواهیم از روشی دیگر فضای واقعی را اندازه‌گیری کنیم، باید تمامی فایلهای موجود روی پارتیشن C را انتخاب کنیم (فایلهای مخفی و فایلهای سیستمی) و راست کلیک و مشخصات را برنیم، می‌بینید که اطلاعات عجیب غریبی را نشان می‌دهد. مقدار فضای نشان داده شده توسط ویندوز با مقدار فضای اشغال‌شده توسط فایلها متفاوتند. با این روش جدید ۲۷۲ گیگابایت فضای استفاده شده، نشان داده شده است در حالی که ویندوز ۲۷۹ گیگابایت نشان داده بود. ۷ گیگابایت تفاوت؟ پس این مقدار زیاد تفاوت چگونه بوجود آمده است؟
شاید بعضی از فایلها در اکسپلورر ویندوز نشان داده نشود. برای مثال فایلهایی که به‌صورت سایه در هارد ذخیره‌شده‌اند در اینجا نشان داده نمی‌شوند. فایلهای سایه در سیستم همان فایلهای ریکاوری سیستم، فایلهای نسخه قبلی که در ویندوز اکسپلورر قرار دارد، می‌باشد. در حقیقت ما یک پارتیشن کارخانه ای داریم که از دید کاربر پنهان است و محتویات آن شامل ویندوز اورجینال سیستم است و به نام پارتیشن ریکاوری مشهور است. در این سیستم ها اگر ویندوز شما نیاز به ترمیم و یا دوباره نصب کردن داشته باشد دیگر نیازی به استفاده از یک سی دی یا DVD ویندوز نیست زیرا یک نسخه کامل ویندوز اوریجینال دستگاه شما در این پارتیشن از قبل ذخیره گردیده است.
برای اینکه به‌طور دقیق میزان فضای ذخیره‌سازی هارد دیسک را بدست آورید(تمامی فایلها به‌علاوه فایلهای سایه) دستور زیر را اجرا کنید. به قسمت مدیریت ویندوز خود وارد شوید، Command Prompt را پیدا کنید، روی آیکن آن راست کلیک کنید و Run as administrator را بزنید.
دستور زیر را در Command Prompt اجرا کنید.
vssadmin list shadowstorage
همانطور که در شکل زیر مشاهده می‌کنید، ریز جزئیات لیست شده ۹ گیگابایت از فضای هارد دیسک بخاطر فایلهای سایه کپی شده در سیستم اشغال شده است. در ابتدای مقاله تفاوت ۷ گیگابایت بود که اگر مقادیر شکل زیر را گرد کنیم، همان مقدار می‌شود.